Osmanlının son yıllarında doğmuş ve hem Osmanlı hem Cumhuriyetin eğitim kurumlarında yetişmiş veya hocalık yapmış büyük bir nesil vardır. Bu nesil tarihimizin iki merhalesini kopmaktan kurtarmış, birer köprü olmuşlardır. Edebiyatta, kültürde, sanatta, mimaride, eğitimde, bürokraside velhasıl kelam hayatın her şubesinde bu neslin parmak izlerini görürüz.

Şiirleri, mimari eserleri, romanları ve kitaplarıyla bizi biz yapan değerleri inşa eden bu büyük isimlerden biri de İbrahim Hilmi Tanışık’tır. Tanışık 20. yüzyılın gizli kahramanlarından biridir. Bazen kasten yok edilmek istenen bazen de zamanın yıpratıcı gücüne dayanamayan nice camiyi, çeşmeyi kayıt altına almış, fotoğraflamış, tasnif etmiş ve kitaplaştırmıştır.

Bugün tarihçiler, sanatçılar, bakanlıklar ve yerel yönetimler olarak bizler millî mirasımıza sahip çıkmak için bazı kaynaklara, belgelere başvuruyoruz. Merhum Tanışık’ın çalışmaları bu anlamda büyük bir boşluğu doldurmuştur. İstanbul’un sokaklarında yaşayan tarihi, gelecek nesiller için anlamlı kılacak işlere imza atmıştır.

İki ciltlik İstanbul Çeşmeleri adlı eseri sanat tarihçileri ve İstanbul’un sevenleri için eşsiz bir kaynaktır. Bugüne kadar okurla buluşmamış, yazarın arşivinde saklı kalmış “İstanbul Camileri” kitabı ise Tanışık’ın bizlere bıraktığı bir başka eşsiz kaynaktır. Bu vesileyle, okurlarıyla buluşacak olan bu eser için İbrahim Hilmi Tanışık’ın torunu ve varisi Sayın İbrahim Akın Kurtoğlu’na ve kitabın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür etmek isterim.

487 caminin yer aldığı ilk cildi 1930’lu yıllarda, 291 caminin yer aldığı ikinci cildi ise 1960’lı yıllarda yazan İbrahim Hilmi Tanışık, camilerin fotoğraflarını da bizzat çekmiştir ve eserleri yerinde inceleyerek tarihî kaynak olan çalışmasını ortaya çıkarmıştır.

Camiler ve çeşmeler şehri Üsküdar’da belediyemiz ve eserleri korumakla yükümlü kurumlar için başucu kaynağı olacak bu çalışmanın müellifini daima rahmetle ve saygıyla anıyor, Tanışık’ın yayımlanmamış diğer eserlerinin de yayımlanmasına, tartışılmasına vesile olan bu eseri büyük bir mutlulukla yayınlıyoruz.

Hilmi Türkmen

Üsküdar Belediye Başkanı

Yayının 2. Cildini PDF olarak indirmek için tıklayınız

Yayının 1. Cildini PDF olarak indirmek için tıklayınız